Dog Training: ‘ग्राहकांबरोबरच कुत्राही खुश होणं महत्त्वाचं’
सुप्रसिद्ध छायाचित्रकार आणि लेखक रॉजर कॅरस म्हणतात, ’डॉग्स आर नॉट अवर होल लाईफ बट दे मेक अवर लाईव्हज होल’. या त्यांच्या वाक्याचा अर्थ ज्यांच्या घरी पाळीव कुत्रे आहेत किंवा ज्यांना प्राणी आवडतात अशा सगळ्यांना नक्कीच लक्षात येईल. कुत्री म्हणजे आपले संपूर्ण आयुष्य नसते पण ते आपले आयुष्य परिपूर्ण बनवतात. या एका वाक्यातच त्यांनी मानवी जीवनातील पाळीव कुत्र्यांचे महत्त्व सांगितले आहे. आजच्या धकाधकीच्या जीवनात घरात कुत्रा पाळणे हे मानसिक आधारासाठी तसेच घराच्या व स्वत:च्या सुरक्षेसाठी आवश्‍यक मानले जाते. कुटुंबात एखादा कुत्रा असेल तर घरातील सर्वांचाच तणाव कमी होतो असे अनेक मानसशास्त्रीय तज्ज्ञांचे मत आहे. परंतु जसे मुल जन्माला आल्यावर त्याला घडवावे लागते, त्याला चांगल्या सवयी लावाव्या लागतात, तसेच कुत्र्यांचेही आहे. जर कुटुंबात राहण्यासाठी किंवा सुरक्षिततेच्या दृष्टीने आपण कुत्रे पाळणार असू तर त्या दृष्टीने कुत्र्यांना प्रशिक्षण द्यावे लागते. एखाद्या कुटुंबात राहण्यासाठी कुत्र्याला सवयी लावाव्या लागतात. यासाठी खास प्रशिक्षक असतात. आज आपण अशाच एका व्यवसायाने डॉग ट्रेनर असणाऱ्या पुण्यातील मीरा दिलीप ठोसर यांच्याकडून या वेगळ्या क्षेत्रातील त्यांचा प्रवास जाणून घेणार आहोत.
या तरुण उद्योजिका आज संपूर्ण देशभरात डॉग ट्रेनर म्हणून प्रसिद्ध आहेत. त्यांच्या प्राणीप्रेमाला अगदी शालेय जीवनापासूनच सुरुवात झाली. शाळेत शिकत असताना मीरा डब्याच्या पिशवीतून जखमी पक्षी, मांजराची पिल्ले, कुत्र्यांची पिल्ले घरी घेऊन येत असत. दहावीची बोर्डाची परीक्षा दिल्यानंतर त्या पुण्यातील कात्रज सर्पोद्यान येथे स्वयंसेवक म्हणून जाऊ लागल्या. या ठिकाणी जायला लागल्यापासून पशुपक्ष्यांमधील त्यांची आवड अधोरेखित झाली. प्राण्यांची देखभाल कशी व किती प्रमाणात करायची करायची, आपला किती हस्तक्षेप असावा, प्राण्यांवर प्रथमोपचार कसे करायचे, कोणत्या प्राण्याला, पक्ष्याला कशा पद्धतीने हाताळायचे तसेच या क्षेत्रात काम करताना प्राण्यांची किती मोठ्या प्रमाणात जबाबदारी घ्यावी लागते याबद्दल प्रशिक्षण मिळाले. खऱ्या अर्थाने सर्पोद्यानातील शिक्षणात त्यांची जडणघडण झाली. या काळात विविध शाळा, संस्था, कॉर्पोरेट कंपन्या, क्लब्ज, सोसायटी यामध्ये जाऊन जनजागृती करणे, लाइव्ह डेमो देणे (सुरक्षिततेच्या दृष्टीने यावर नंतर बंदी घातली गेली), कार्यशाळा घेणे, चर्चासत्रे आयोजित करणे असे विविध उपक्रम त्यांचे या वेळी सर्पोद्यानाच्या माध्यमातून चालू होते. सर्व्हायव्हल ऑफ द फिटेस्ट किंवा जीवो जीवस्य जीवनम्‌ या संकल्पनांचे काटेकोर धडे त्यांना या काळात मिळाले. पाळीव प्राणी व जंगली प्राणी या दोन्ही प्रकारात बसणाऱ्या प्राण्यांना तसेच पक्ष्यांना हाताळायची संधी त्यांना मिळाली. याच दरम्यान प्रभात रोड येथील प्राण्यांचे डॉक्टर मिलिंद हाटेकर यांच्याकडे स्वयंसेवक म्हणून काम सुरु केले.
अभ्यासू ट्रेनर
२००५ मध्ये डॉक्टर हाटेकरांनी मीरा यांना या क्षेत्रात शास्त्रोक्त प्रशिक्षण घेण्यासाठी भाग पडले. २००६ मध्ये मुंबईच्या शिरीन मर्चंट यांच्याकडून डॉग ट्रेनिंगचं प्रशिक्षण मीरा यांनी घेतले. त्याच वर्षापासून मीरा पुण्यात तिसऱ्या प्रशिक्षित महिला डॉग ट्रेनर म्हणून काम करू लागल्या. त्या वेळी डॉ. हाटेकरांकडेही त्यांचे काम सुरुच होते. या काळात कुत्र्यांची प्रसूती करणे, वेगवेगळ्या प्राण्यांच्या ऑपरेशन्समध्ये मदत करणे अशी सर्व कामे त्यांनी केली. दरम्यान मीरा यांचे ग्राहकही वाढत होते. वेगवेगळ्या लोकांच्या ओळखी होत होत्या. या क्षेत्रात त्यांना आवड निर्माण झाली होती. मग त्यांनी पुढील शिक्षण घ्यायचे ठरवले. कोणत्याही क्षेत्रात पाऊल ठेवताना त्याचे शास्त्रोक्त शिक्षण आपल्याकडे असणे आवश्‍यक असते. आता नवीन नवीन शिकले पाहिजे म्हणून त्यांनी कुत्र्यांच्या बिहेव्हियरल संदर्भात ॲडव्हान्स कोर्स केला. पुढेही दर वर्षी त्या नवीन काही गोष्टी शिकत गेल्या.
हे वाचलंत का?
बस्स! फक्त एक Click; नव्या संधी देणारं Photographyचं भन्नाट जग
संघर्षाला सलाम! लग्नानंतर दागिने विकून उभारला व्यवसाय